“Tekerleği kullanmayan büyük toplumlar oldu ama hikaye anlatmayan hiçbir toplum olmadı.” Ursula Le Guin
İnsan, doğası gereği hikaye anlatan bir varlıktır. “Bir insan her zaman hikaye anlatıcısıdır. Kendi hikayeleriyle ve başkalarının hikayeleriyle çevrili yaşar,” diyor J.P.Sartre. Muriel Rukeyser biraz daha iddialı olarak “Evren hikayelerden oluşur, atomlardan değil,” diyor. Dünyayı hikayeleştirerek yorumlar ve deneyimlerini hikayelere dönüştürerek anlatır. İnsan bu boyutuyla Homo Narrans tanımlamasını hak ediyor.
İnsanların hikayeleri, kendilerini ifade etme biçimleri olduğu kadar, başkalarıyla bağlantı kurma ve toplumsal kimliklerini oluşturma araçlarıdır. Bu nedenle, hikayeler, insanların hayatlarının önemli bir parçasını oluşturur.
Hikaye anlatmak sadece kişisel bir ifade şekli olmanın ötesine geçiyor. Aynı zamanda birçok kültürde öğrenim, eğitim ve iletişim aracı olarak da kullanılıyor. Hikayeler, başka insanların deneyimlerini anlamamıza yardımcı oluyor. Ayrıca, hikayeler insanların tarihlerini ve kültürel kimliklerini inşa etmelerine ve korumalarına da yardımcı oluyorlar.
“İncinin bir istiridye için önemi neyse, hikayenin de insanlar için önemi odur.” Joseph Gold
Öyküleme Terapisi: Hikayenizi tekrar anlatın
Naratif terapi, psikoloji ve terapi dünyasında insanların hikayelerle ilişkilerini merkeze alan etkili bir yaklaşım olarak kullanılmakta. Bu terapi, insanların yaşadıklarını yeniden anlamlandırıp dönüştürmelerine yardımcı oluyor. Hikaye anlatımı ve dilin gücünü kullanarak insanların zorluklarla başa çıkmalarına ve daha anlamlı bir hayat kurmalarına yardımcı olmayı amaçlıyor.
Naratif terapi, insanların yaşamlarını, deneyimlerini ve ilişkilerini nasıl anlamlandırdıklarını vurgular. Terapistler, kişilere kendi hikayelerini anlatmalarını, duygularını ifade etmelerini ve olumlu değişiklikler yapmalarını sağlayan bir destek sunar. Bu yaklaşım, bireyin içsel kaynaklarını keşfetmelerine ve kişisel güçlerini ortaya çıkarmalarına yardımcı olur.
Naratif terapi, kişilerin yaşadığı sorunları “sorun hikayesi” olarak adlandırır ve bu hikayenin nasıl etkilediğini ve sınırladığını incelemeye odaklanır. Terapist, kişiyle birlikte bu hikayeyi analiz eder ve alternatif bir “güç hikayesi” oluşturmak için işbirliği yapar. Bu süreçte, kişi yeni bir bakış açısı kazanır, güçlü yönlerini fark eder ve daha sağlıklı bir kimlik oluşturma yolunda ilerler.
Naratif terapinin temel felsefelerinden biri, herkesin bir dizi çoklu hikayeye sahip olduğudur. Bir insanın kimliği, geçmiş deneyimlerinden ve toplumsal bağlamlardan etkilenir. Bu yaklaşımda, terapist, kişinin hikayesini anlamak için empati kurar ve bireyin benzersiz deneyimlerini ve değerlerini takdir eder.
Naratif terapi, kişilere kendi hikayelerini yeniden yazma gücünü verirken, aynı zamanda insanların toplumsal ve kültürel hikayelerle olan ilişkilerini de göz önünde bulundurur. Toplumsal normlar, beklentiler ve aile geçmişi gibi faktörler, bireyin yaşam hikayesini etkileyebilir. Bu yaklaşım, kişinin toplumsal bağlamlarıyla olan ilişkisini keşfetmesine ve anlamlandırmasına yardımcı olur.
Hikayelerin insanlar üzerindeki etkisi, naratif terapinin temel felsefelerinden biridir. Bu nedenle, terapi sürecinde, kişilerin kendi hikayelerini yeniden yazmalarına ve yaşamlarındaki anlamı ve değişimi yaratmalarına yardımcı olmak hedeflenir. Terapist, kişinin hikayesini anlamak için empati kurar ve bireyin benzersiz deneyimlerini ve değerlerini takdir eder.
Sonuç olarak, naratif terapi, insanların kendi hikayelerini yeniden yazmalarına ve yaşamlarında anlam ve değişim yaratmalarına yardımcı olan bir terapi yaklaşımıdır. Hikaye anlatımının ve dilin gücünü kullanarak, kişilerin içsel kaynaklarını keşfetmelerine, güçlü yönlerini vurgulamalarına ve daha anlamlı bir yaşam inşa etmelerine destek olur. Bu yaklaşım, kişilerin yaşadığı sorunları anlamlandırma sürecinde önemli bir araç olarak hizmet eder ve toplumsal bağlamlarla olan ilişkileri dikkate alır.
Öyküleme terapisi: Hikeyenizi tekrar anlatın.
Görsel: The Fall 2006 – Tarsem Singh
